μηδενική εργασία είναι η τάση - αρνητικό χρήμα είναι το εργαλείο

ένα κείμενο των Franco Berardi (Bifo) και Geert Lovink

για να σωθεί η Ευρώπη από την άβυσσο του εμφύλιου πολέμου και του ρατσισμού να σχεδιάσουμε την Ευρώπη 2.0   

Η συστηματική επαναπροώθηση των μεταναστών στα σύνορα της Ευρώπης δεν είναι μόνο εκδήλωση κτηνωδίας αλλά και σύμπτωμα μετασχηματισμού της Ε. Ένωσης σε ένα ρατσιστικό φρούριο. Ένα κύμα εθνικισμού και μίσους εγκαθίσταται ανάμεσα στον ευρωπαϊκό πληθυσμό. Το αρχιπέλαγος της ατιμίας απλώνεται γύρω από τη Μεσόγειο θάλασσα. Οι Ευρωπαίοι κατασκευάζουν στρατόπεδα συγκέντρωσης στο έδαφός τους και πληρώνουν τους gauleiter τους Τουρκία, Λιβύη και Αίγυπτο να κάνουν τη βρώμικη δουλειά στις ακτές της Μεσόγειας θάλασσας, όπου το θαλασσινό νερό αντικατέστησε το ZyklonB[1]. Αν δεν σταματήσουμε αυτή τη βαρβαρότητα, προετοιμάζονται οι όροι ενός ρατσιστικού εμφυλίου πολέμου σε όλο τον ευρωμεσογειακό χώρο. 

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί οι Ευρωπαίοι έγιναν τόσο αφιλόξενοι. Η χρηματοοικονομική κλοπή φτωχοποίησε την ήπειρο και οι Ευρωπαίοι είναι τόσο στοιχειωμένοι από το φόβο, που εκλαμβάνουν λίγα εκατομμύρια μεταναστών ως αποδιοπομπαίους τράγους για την οικονομική χρεοκοπία του χρηματιστηριακού καπιταλισμού και την ύφεση που απλώνεται ανάμεσα στη παρακμάζουσα λευκή φυλή. Αν κάποιος προσπαθήσει να επανενεργοποιήσει  τη δημοκρατία, όπως τον Ιούλιο του 2015 συνέβη στην Ελλάδα, τότε η χρηματοοικονομική δικτατορία σπρώχνει τους ανθρώπους στην ταπείνωση, την αδυναμία. Σωστό ή και λάθος να είναι, πολλοί βλέπουν την Ε. Ένωση ως μια καταπιεστική εξουσία απ’ την οποία θέλουν να απελευθερωθούν. Το μοντέλο της Ε. Ένωσης είναι νεκρό. 

Εν τούτοις, δεν έχει νόημα η οπισθοχώρηση στο εθνικό κράτος. Πρέπει να επανεπινοήσουμε την Ευρώπη γιατί κανένας δεν θα το κάνει για μας. Δεν θέλουμε να σταματήσουμε να είμαστε Ευρωπαίοι, ούτε αποδεχόμαστε την απειλή της διάλυσης του ευρωπαϊκού ορίζοντα. Θα άνοιγε τις πόρτες σε μια κόλαση φασισμού. Αλλά οι χρηματοοικονομικές και πολιτικές ελίτ έχουν καταστρέψει τη δυνατότητα να είμαστε Ευρωπαίοι, έχουν χάσει τον έλεγχο του λαϊκισμού της δεξιάς και δεν έχουν πλέον τα οικονομικά εργαλεία για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ενώ η οικονομία, μακριά από την ανάκαμψη, πηγαίνει προς μόνιμη στασιμότητα.                     

Πριν από τη νεοφιλελεύθερη στροφή και το χρηματοοικονομικό diktat, το ευρωπαϊκό σχέδιο ήταν ένα σχέδιο ανακατανομής του χρήματος και της εργασίας. Μετά το Μάαστριχτ η χρηματοοικονομική σταθερότητα έγινε το πρόγραμμα των εθνικών κυβερνήσεων και το φάντασμα της σταθερότητας μας παγιδεύει όλους. Η πλήρης απασχόληση είναι μια κακή ουτοπία. Δεν έχει δουλειά για όλους και δεν θα έχει ποτέ αν δεν μειωθούν οι ώρες εργασίας. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο ΜcKinsey τα μισά επαγγέλματα θα εξαφανιστούν τα επόμενα χρόνια χάρις στη τεχνολογία. Η μηδενική εργασία είναι η τάση και θα πρέπει να προετοιμαστούμε γι’ αυτή τη προοπτική, που δεν μας κακοπέφτει βέβαια, αν γίνεται αποδεκτή η ιδέα να εργαζόμαστε λιγότερο και να έχουμε περισσότερο χρόνο να σκεφτούμε για τη ζωή, για τη τέχνη και την ευχαρίστηση, παρά για το κέρδος και την ανάπτυξη.    Είμαστε στο φουλ μιας οικονομικής κατάρρευσης που σύμφωνα με τον Lawrence Summers και πολλούς άλλους οικονομολόγους, είναι προορισμένη να παρατείνεται ατελείωτα. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για μια κρίση αλλά για αλλαγή παραδείγματος. Το φρόνημα της Ευρώπης θα έπρεπε να προσαρμοστεί σε αυτή τη συνθήκη και να δρομολογήσει ένα σχέδιο χειραφέτησης από αυτή τη σύγχρονη οικονομική ιδεοληψία. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για να βγούμε από την ύφεση.

Η πολιτική της οικονομικής σταθερότητας παρήγαγε φτώχια και επισφάλεια. Αντί να είναι ένας παράγοντας σταθερότητας η χρηματοδότηση, είναι το βαρίδι στη κοινωνική ζωή, μια αθλιότητα. Όμως το χρήμα θα μπορούσε να δράσει ως ενεργοποιητής της ζήτησης. Γι’ αυτό πρέπει να διεκδικήσουμε ποσοτική χαλάρωση για όλους τους πολίτες, όχι για τις τράπεζες και για τους μετόχους. Είναι η ώρα, τα ελικόπτερα της ΕΚΤ να ρίξουν λεφτά από τον ουρανό. Οι κεντρικές τράπεζες θα έπρεπε να διανείμουν ψηφιακό χρήμα του οποίου η αξία να μειώνεται μέχρι να διαγραφεί εντός λίγων μηνών, αν ο λήπτης δεν το ξοδεύει. Ένα λογισμικό εύκολο να προγραμματιστεί. Δεν μας ενδιαφέρει αν η ποσοτική χαλάρωση θα διανέμεται σε bitcoin ή ευρώ. 

Πρέπει να φέρει πληθωρισμό, γιατί αυτό χρειάζεται.

Αλλά ποιος μπορεί να επιβάλλει μια διαδικασία αυτού του είδους; 

Η Ευρωπ. Επιτροπή της οποίας ο πρώην πρόεδρος είναι παράγοντας της Goldmann Sachs; Το ψεύδο ευρωκοινοβούλιο; Το ανέγγιχτο κέντρο οικονομικής εξουσίας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας; Αυτές οι δομές είναι παραλυμένες και δεν μπορούν από τα μέσα να μεταρρυθμιστούν. Μόνο ένα κίνημα από τα κάτω, ένα κίνημα πολιτών και πόλεων μπορεί να αναζωογονήσει μια Ε. Ένωση που αργοπεθαίνει. Αλλά τι είναι ένα κίνημα την εποχή των κοινωνικών δικτύων; Είναι επαρκές ένα think tank όπως αυτό που πραγματοποιείται με το Κίνημα για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη 2025; Αυτό που χρειάζεται είναι μια επιτελεστική πράξη επαρκώς ευρεία για να προκαλέσει την τελική διάλυση του πτώματος της παρελθούσης Ε. Ένωσης και επαρκώς δυνατή για να δρομολογήσει την οικοδόμηση της Ευρώπης 2.0, θεμελιωμένης πάνω στο καθολικό βασικό εισόδημα[2], το αρνητικό χρήμα και την άμεση μείωση του χρόνου εργασίας.        

Να θυμόμαστε το 1989. Χοντρά τείχη μπορεί να καταρρεύσουν μες την άγρια νύχτα. Είσαστε έτοιμοι γι’ αυτό; Χρειάζονται έννοιες, δίκτυα, λογισμικά και βιώσιμα πρότυπα που να εδράζονται στο βασικό εισόδημα. Και πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στις δικές μας πνευματικές δυνάμεις, ακόμα και όταν η ιστορία ξεκινάει και γυρίζει σε απροσδόκητες κατευθύνσεις. Και φρικιαστικές.                                                                                                                                                                          

20 Οκτωβρίου 2016    

 Franco Berardi (Bifo)[3]

Geert Lovink[4]            

                                                                                                 

Σχόλιο μετάφρασης. Αν έχει κάποια αξία το καλοκαίρι του 15, δεν είναι η πολιτική τελετουργία του αλλά η ιστορική του εξέταση. Κατέδειξε με σαφήνεια ποια είναι τα πραγματικά μεγέθη αποσταθεροποίησης και εν τέλει αποδόμησης του καθεστώτος του αστισμού και της κυριαρχίας σε ένα γεωπολιτικό παράδειγμα όπως είναι το Ελληνικό. Ατελές, οικονομικά εξαρθρωμένο στη παρατεταμένη μνημονιακή περίοδο, με σοβαρό έλλειμμα βαθιάς υποκειμενοποίησης και σε μια γεωγραφική περιοχή πυρακτωμένη. Σε τέτοια περιβάλλοντα με αυτά τα ειδικά πολιτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά υπάρχει ανατρεπτικό όριο στη παρούσα φάση, πόσο μάλλον όταν την ηγεμονία της σύρραξης την έχουν (την είχαν για να ακριβολογούμε) αστεία πολιτικά μορφώματα σαν τον Σύριζα. Κατά συνέπεια κρατώντας τα πολιτικά βλαστοκύτταρα της περιόδου που κορυφώθηκε το καλοκαίρι του 15, η αναγκαιότητα της οργανικής (πολιτικά και οργανωτικά)  ‘μεταφοράς’ στο ευρωπαϊκό πεδίο είναι όρος ύπαρξης για την αντισυστημική αριστερά της χώρα μας και όχι μόνο. Με τη ομογενοποίηση των ταξικών διεκδικήσεων στο ευρωκοινωνικό γίγνεσθαι, για το ‘ενιαίο’ των όρων κοινωνικής ύπαρξης και της ταξικής αλληλεγγύης σε όλη την ήπειρο, με τη συγκρότηση ευρωπαϊκού κέντρου συντονισμού των δυνάμεων του κοινωνικού ανταγωνισμού απέναντι στο νεοφιλελεύθερο diktat, για τη μαρασμό των εθνικών συνόρων και τη λειτουργική ένταξη της Τουρκίας στον ευρωπαϊκό ορίζοντα . Αυτό είναι το βαθύτερο νόημα του καλοκαιριού του 15. Σε αυτό κατατείνει και το κείμενο που μας έστειλε ο Bifo για την προσπάθεια που απαιτείται να γίνει για τον κοινό ευρωπαϊκό βηματισμό των από κάτω. Μήπως μας προκύψει και το 17, κάτι θυμίσει από εκείνο το 17 της καρδιάς μας.         

                                                                                                   

Για τη μετάφραση και το σχολιασμό. Κώστας Παπακώστας

---

[1]Σημ. μεταφρ. Το χημικό προϊόν που χρησιμοποιήθηκε στους θαλάμους αερίων των ναζιστικών στρατοπέδων

[2] Σημ. μεταφρ. Από άλλους στην Ιταλία αναφέρεται ως ελάχιστο εισόδημα

[3]Σημ. μεταφρ. Συγγραφέας, φιλόσοφος και ιστορικό στέλεχος της ιταλικής Αυτονομίας. 

[4] Σημ. μεταφρ. Ολλανδός διατριβολόγος και θεωρητικός των δικτύων