Αναδημοσίευση από http://www.avgi.gr/
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ
Για τις προοπτικές, τους περιορισμούς και τα εμπόδια που συναντά η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ συζητήσαμε στα γραφεία της "Αυγής" με τον Καναδό καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ Λίο Πάνιτς. Ο αριστερός καθηγητής που παρακολουθεί στενά τα ελληνικά πράγματα και την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, βρέθηκε στην Αθήνα για να δώσει διάλεξη στα ανοιχτά σεμινάρια της Τετάρτης του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Επιστήμης και Κοινωνιολογίας.
* Σε μια καπιταλιστική χώρα όπως η Ελλάδα πήρε την εξουσία ένα κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς και σχημάτισε κυβέρνηση συνεργασίας. Η κρατική μηχανή ωστόσο, τόσο σε επίπεδο ανθρωπίνου δυναμικού όσο και σε επίπεδο δομής, ανήκει στους αντιπάλους του ΣΥΡΙΖΑ, την οικοδομούσαν άλλωστε επί 40 χρόνια. Πώς μπορεί η κυβέρνηση να κάνει δουλειά όταν ο κρατικός μηχανισμός είναι "εχθρικός";
Κάθε αριστερή ή σοσιαλιστική ή σοσιαλδημοκρατική δύναμη που αναλαμβάνει μέσω εκλογών έχει αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα. Η διαφορά είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μια κουλτούρα που δεν το έχει συνηθίσει, δεν έχει βολευτεί με αυτό, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν φιλοδοξίες και στόχοι, ακόμη και πρακτικές, που αποκαλύπτουν τις αντιφάσεις που ενέχει η διακυβέρνηση και αυτό είναι ελπιδοφόρο. Δεν υπάρχει μαγικό ραβδάκι, μια εκδοχή είναι ο ΣΥΡΙΖΑ να καταφέρει μόνο να δημιουργήσει μια τίμια, δίκαιη γραφειοκρατική κυβέρνηση με κράτος δικαίου, που θα εφαρμόσει την καπιταλιστική φύση του κράτους με αποτελεσματικό τρόπο. Θα ήταν τραγικό αν ο ΣΥΡΙΖΑ μείνει στην Ιστορία μόνο γι' αυτό, όχι απίθανο όμως. Θα ήταν σίγουρα θετικό αποτέλεσμα, αλλά με σοσιαλιστικούς όρους θα ήταν τραγωδία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ μόνος του στο μέσον μιας παγκόσμιας κρίσης μπήκε στο κράτος από το παράθυρο ευκαιρίας που άνοιξε η κρίση. Ελπίζω να καταφέρει να κατορθώσει πολύ περισσότερα -διόλου απίθανο!-, διότι ο καπιταλισμός είναι πλέον τόσο παράλογος, χαοτικός, άνισος, άδικος που η μεταρρύθμιση εντός συστήματος είναι δύσκολη, έτσι το εχθρικό κράτος, που κατά πάσα πιθανότητα είναι σε ανοιχτή γραμμή με τις Βρυξέλλες και τους δίνει ραπόρτο για το τι κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι κι από μόνο του πρόβλημα.
Αυτό το κράτος, το εχθρικό στον ΣΥΡΙΖΑ, στερείται αξιοπιστίας, διότι επέτρεψε στον ΣΥΡΙΖΑ να μπει, διότι επέβαλε λιτότητα που εξαθλίωσε την κοινωνία, διότι το χρήμα έφευγε πριν βγει ο ΣΥΡΙΖΑ... Δεν τα θέλει αυτά ο παγκόσμιος καπιταλισμός, θέλει σταθερότητα... Οπότε και το προηγούμενο, το παλιό κράτος είναι τελειωμένο. Οι νέοι άνθρωποι, το νέο κρατικό προσωπικό, που έχει άλλη κουλτούρα -μη πελατειακή-, που θέλει να κάνει περισσότερα από το να συντηρήσει τον καπιταλισμό με καλύτερους όρους, έχει την ευκαιρία να αλλάξει τις κρατικές δυνάμεις προς την κατεύθυνση των μη ρεφορμιστικών μεταρρυθμίσεων, να προωθήσει μεταρρυθμίσεις που θα γίνουν καταλύτης αλλαγής στην κοινωνία.
* Αν οι θεσμοί μάς πουν "όχι", τι πρέπει να κάνουμε; Aν καταλήξει η διαπραγμάτευση σε ένα δίλημμα "ή με τη λιτότητα ή εκτός Ε.Ε.", τι θα έπρεπε να κάνει η ελληνική πλευρά;
Δυσκολεύομαι να δώσω συμβουλές. Έχω χάσει την υπομονή μου με εκείνους που είναι της άποψης "σπάστε τα τώρα με την Ε.Ε.", αναρωτιέμαι γιατί στήριξαν τον ΣΥΡΙΖΑ αφού ήταν προφανές ότι δέσμευση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ ήταν να επιχειρήσει να αλλάξει τα πράγματα εντός Ευρώπης. Πάντα πίστευα ότι ήταν αφελές από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ να πιστεύει πως ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι στο DNA της Ε.Ε., θαυμάζω τον Βαρουφάκη και τον Τσακαλώτο που θέτουν λογικές εναλλακτικές, αλλά το να περιμένει κανείς πως οι τεχνοκράτες και οι άλλοι υπουργοί Οικονομικών θα ακούσουν είναι σαν να πιστεύεις πως θα μπεις μέσα στις κρατικές υπηρεσίες και θα βρεις τους ανθρώπους εκεί πρόθυμους να τις εκδημοκρατίσουν. Πρόκειται για έλλειψη ρεαλισμού ώς ένα βαθμό. Οπότε θεωρώ πως χωρίς τεράστια κινητοποίηση των εργατικών κινημάτων στη Γερμανία, στη Σκανδιναβία και στη Γαλλία, που θα πιέσει τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα να διασπάσουν ακόμη και τις κυβερνήσεις τους, θα είναι πολύ δύσκολο. Οι αλλαγές δεν γίνονται στις Βρυξέλλες αλλά σε κάθε εθνική κυβέρνηση ξεχωριστά.
* Μιας και πιάσατε το θέμα των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων. Πέφτω συχνά πάνω στον όρο "πασοκοποίηση" (pasokification) που χρησιμοποιείται για να δείξει τη μετακίνηση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων προς νεοφιλελεύθερες λογικές και τη συμμαχία τους με τα συντηρητικά κόμματα οδηγώντας τα στον αφανισμό.
Πολύ φοβάμαι πως ο αφανισμός της Σοσιαλδημοκρατίας -αν και απίθανος- θα αφήσει περιθώριο δράσης σε κόμματα όπως το Εθνικό Μέτωπο, που θα ενσωματώσουν μεγάλο μέρος της εργατικής τάξης. Η Ακροδεξιά της Λεπέν είναι προϊόν, όπως ήταν ώς ένα βαθμό και τη δεκαετία του '20 και του '30, της ανικανότητας της Σοσιαλδημοκρατίας να παρουσιάσει μια σοσιαλιστική εναλλακτική. Η Σοσιαλδημοκρατία βαδίζει σε αυτό τον δρόμο καιρό τώρα. Δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες, οι σοσιαλδημοκράτες δεν θα σταθούν στο ύψος της περίστασης.
Οπότε, πώς επηρεάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ; Η παρούσα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα πάει ώς εκεί που της επιτρέπουν οι Ευρωπαίοι. Είναι εντυπωσιακό το ότι κατάφεραν να αντισταθούν στη φρασεολογία των δανειστών, δεν αποδέχθηκαν την ελαστικοποίηση της αγοράς εργασίας όπως την ζητούν οι δανειστές, εκτιμώ ότι στο τέλος θα τις αποδεχθούν και θα πουν στον κόσμο και στο κόμμα πως υπάρχει περιθώριο ελιγμών στην ερμηνεία, ελπίζουν ότι μπορούν να το ερμηνεύσουν με λιγότερο αντιδραστικό τρόπο. Δεν υπάρχει βάση για δημιουργική οικονομικά εναλλακτική την οποία να μπορεί να δημιουργήσει το κόμμα στη βάση του, είναι δύσκολο με πρωτοβουλίες όπως η αυτοδιαχείριση κ.ο.κ. να απαντήσεις στο πρόβλημα της τεράστιας ανεργίας των νέων. Αν υπήρχε τρόπος να βρεθεί μια τέτοια εναλλακτική, τότε η ρήξη με την Ευρώπη θα είχε θετικό αποτέλεσμα και ίσως να ήταν έτοιμοι να προχωρήσουν σε αυτήν.
* Στη διάρκεια αυτής της χαοτικής διαπραγμάτευσης, θα έπρεπε η κυβέρνηση να είναι πιο σκληρή ή πιο συγκαταβατική όπως έχει υπάρξει μέχρι σήμερα;
Η νέα κυβέρνηση εξελέγη με τη δέσμευση πως θα διαπραγματευτεί, πως θα κάτσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, έκανε σωστά. Οι υπέρμαχοι της επιστροφής στη δραχμή δεν θα είχαν εκλεγεί ποτέ, οι ίδιοι δεν παρουσιάζουν καν σχέδιο που δεν θα είναι καταστροφικό. Προσωπικά, θα ήθελα να δώ την ελληνική κυβέρνηση να παίρνει το ρίσκο να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο... είναι μεγάλη η ευθύνη, μέτρα στην κίνηση κεφαλαίων, συγκέντρωση όποιων πόρων υπάρχουν για επείγον πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων με σκοπό την ανάπτυξη. Θα υπήρχε και η απαίτηση από το κόμμα να είναι ικανό να διατηρήσει την υποστήριξη στη διάρκεια της μετάβασης...
* Κινδυνεύει ένα κινηματικό κόμμα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ να χάσει την επαφή με τον κόσμο του όταν γίνει κυβέρνηση;
Nαι, μπορεί. Έτσι έχει γίνει με τα περισσότερα σοσιαλιστικά κόμματα είτε αυτά αναλαμβάνουν μέσω εκλογών είτε μέσω εξέγερσης αποκλείονται από τη βάση ή το κόμμα γίνεται παράγοντας διαχείρισης. Νομίζω ότι δεν έχουμε φτάσει εκεί και νομίζω ότι δεν θα συμβεί με τον ΣΥΡΙΖΑ, 50 χρόνια απογοήτευσης από τη Σοσιαλδημοκρατία και τα παραδοσιακά κομμουνιστικά κόμματα θα βοηθήσουν να μην συμβεί αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τις ρίζες του στη νέα Αριστερά της δεκαετίας του '60. Στόχος είναι η δημιουργία ενός νέου σοσιαλιστικού υποδείγματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου